Zaman kesultanan Melayu Melaka merupakan warisan dan empayar terulung di rantau Asia Tenggara pada sejarah abad ke-15 dan 16.
Ia bukan sahaja menjadi pusat pemerintahan, malah berjaya dah pun muncul sebagai pusat perdagangan antarabangsa yang menghubungkan Timur dan Barat.
Artikel ini menghimpunkan fakta lengkap mengenai sejarah kesultanan Melaka, nama sultan, sistem pentadbiran termasuk urusan perdagangan, dan warisan yang ditinggalkan.
Sejarah negeri Melaka yang disembunyikan selama ini
Asal Usul & Pengasas Kesultanan Melayu Melaka
Kesultanan Melaka diasaskan pada sekitar tahun 1400 Masihi oleh Parameswara, seorang putera Srivijaya dari Palembang.
Setelah melarikan diri dari ancaman Majapahit dan Siam, beliau menemui kawasan strategik di muara Sungai Bertam dan menubuhkan kerajaan baharu yang dinamakan Melaka.
Senarai Nama Sultan Melaka
Berikut adalah beberapa nama sultan yang pernah memerintah Melaka:
- Parameswara (Sultan Iskandar Shah) – Pengasas Kesultanan Melaka.
- Sultan Megat Iskandar Shah – Mengukuhkan asas kerajaan.
- Sultan Muhammad Shah – Memperkenalkan undang-undang bertulis.
- Sultan Muzaffar Shah – Berjaya menangkis ancaman Siam.
- Sultan Mansur Shah – Zaman kegemilangan Melaka, perluasan kuasa hingga ke Semenanjung & Sumatera.
- Sultan Alauddin Riayat Shah – Dikenali sebagai pemerintah adil & berwibawa.
- Sultan Mahmud Shah – Sultan terakhir sebelum kejatuhan Melaka kepada Portugis pada 1511.
Jadual Sultan Melaka
| Sultan | Tahun Pemerintahan | Sumbangan Utama |
|---|---|---|
| Parameswara (Sultan Iskandar Shah) | ±1400–1414 | Pengasas Kesultanan Melaka, memilih lokasi strategik di muara Sungai Bertam |
| Sultan Megat Iskandar Shah | 1414–1424 | Meneruskan pengukuhan kerajaan dan hubungan diplomatik |
| Sultan Muhammad Shah | 1424–1444 | Memperkenalkan undang-undang bertulis, memperkukuh sistem pentadbiran |
| Sultan Muzaffar Shah | 1446–1459 | Menangkis serangan Siam, memperluas pengaruh Melaka |
| Sultan Mansur Shah | 1459–1477 | Zaman kegemilangan, perdagangan berkembang pesat, hubungan antarabangsa meluas |
| Sultan Alauddin Riayat Shah | 1477–1488 | Pemerintah adil, menekankan undang-undang Islam |
| Sultan Mahmud Shah | 1488–1511 | Sultan terakhir, Melaka jatuh ke tangan Portugis pada 1511 |
Latar Belakang Kesultanan Melayu Melaka
- Diasaskan: Sekitar tahun 1400 Masihi.
- Pengasas: Parameswara (Sultan Iskandar Shah).
- Asas Kekuatan: Lokasi strategik di Selat Melaka sebagai laluan perdagangan utama dunia.
- Agama: Islam mula bertapak di Melaka sekitar abad ke-15 dan menjadi asas pentadbiran serta budaya.
Sejarah perigi hang tuah yang pernah digali sendiri oleh Laksamana Hang Tuah
Pusat Perdagangan Kesultanan Melaka
Melaka muncul sebagai pelabuhan entrepot yang terkenal. Pedagang dari Arab, India, China, dan Nusantara berdagang di sini. Antara faktor kejayaan perdagangan:
- Kedudukan strategik di Selat Melaka.
- Sistem cukai yang adil.
- Pelabuhan dengan kemudahan gudang & kemudahan logistik.
- Bahasa Melayu sebagai lingua franca perdagangan.
Ciri-Ciri Perdagangan Kesultanan Melayu Melaka
- Perdagangan bebas untuk pedagang antarabangsa.
- Sistem timbang tara dan undang-undang pelabuhan.
- Peniaga dibahagi mengikut kawasan (contoh: pedagang dari India, China, Arab).
- Amalan barter trade dan penggunaan mata wang timah.
Pulau yang terletak di selat melaka
Sistem Pentadbiran
Sistem pentadbiran Melaka berhierarki dengan sultan sebagai pemerintah tertinggi.
- Sultan – Ketua negara & agama.
- Bendahara – Perdana menteri, penasihat utama.
- Penghulu Bendahari – Mengurus kewangan & cukai.
- Temenggung – Menjaga keamanan & undang-undang.
- Laksamana – Mengawal angkatan laut & pelabuhan.
1. Kedudukan Sultan dalam Pentadbiran
Sultan memegang kuasa mutlak dalam:
- Menguatkuasakan undang-undang Islam.
- Melantik pembesar.
- Menjadi simbol kedaulatan negara.
2. Zaman Kegemilangan & Kejatuhan
- Zaman kegemilangan: Zaman Sultan Mansur Shah (1456–1477).
- Kejatuhan: Pada tahun 1511, Melaka ditawan Portugis yang diketuai Alfonso de Albuquerque.
Kenapa Melaka Tiada Sultan Kini?
Selepas kejatuhan Melaka 1511, waris sultan telah pun berpindah ke beberapa negeri lain seperti Johor, Perak dan Pahang. Oleh itu sejak dari tahun 1511, tiada lagi sultan yang memerintah Melaka sehingga kini.
Melaka kini diperintah oleh Yang di-Pertua Negeri sebagai ketua negeri.
Sejarah Warisan Kesultanan Melayu Melaka
- Undang-undang: Hukum Kanun Melaka & Undang-Undang Laut Melaka.
- Bahasa: Bahasa Melayu menjadi bahasa perdagangan & diplomasi.
- Budaya: Seni bina, pakaian (baju tradisi Kesultanan Melaka), dan adat istiadat.
- Agama: Islam disebarkan ke seluruh rantau melalui Melaka.
Baju & Adat Istiadat Kesultanan Melayu Melaka
- Pakaian rasmi sultan termasuk destar, tengkolok, dan keris sebagai lambang kebesaran.
- Adat istiadat diraja menekankan nilai kesopanan, maruah dan kedaulatan.
Penutup
Kesultanan Melayu Melaka adalah simbol kehebatan tamadun Melayu. Sejarahnya bukan sahaja meninggalkan kesan mendalam terhadap budaya dan agama, malah menjadi asas kepada sistem pemerintahan di negeri-negeri Melayu selepasnya.
Jom terokai warisan Kesultanan Melayu Melaka ketika anda bercuti di negeri bersejarah ini, dan pilih La Thill Homestay Melaka sebagai penginapan eksklusif untuk keluarga anda!
